Witam serdecznie
myslę że małymi kroczkami możemy wchodzić w tematy mięsne.
Na początku jednak zajmijmy się ogólnym podziałem mięsa zwierząt rzeznych, w następnych postach będą sposoby obróbki termicznej. Tak więc dzisiejszy temat brzmi : Mięso zwierząt rzeznych podział i charakterystyka.
1.Określenie mięsaTerminem mięsa określa się mięśnie szkieletowe wraz z przynależną takanką tłuszczową łączną i kostną pochodzące z tusz, półtusz lub ćwierćtusz i spełniające wymagania przewidziane normą dla poszczególnych rodzajów mięsa.
Wołowina- bydło rogate
Cielęcina- młode bydło rogate
wieprzowina- trzoda chlewna
konina- z koni
baranina – z owiec
jagnięcina - z jagniąt ( mała owieczka)
Dziczyzna, podroby itp. będą opisywane w innych tematach.
2.Skład chemiczny wartość odżywcza mięsa zwierząt rzeznych w 100g produktu.-Woda: stanowi największy procent
Wołowina średnio tłusta -71,3g
wieprzowina średnio tłusta -54,8g
cielęcina średnio tłusta- 71g
baranina średnio tłusta- 56,3g
Im więcej wody zawiera mięso tym mniejsza jest jego trwałość, a więc mozliwość przechowywania. Ilość zależy od wieku, stopnia utuczenia i rasy zwierzęcia.
3.BiałkaWiększość białek tkanki mięśniowej występuje w postaci białek prostych :albumin (miogen), globulin (miozyna) i skleroprotein (kolagen, elastyna) oraz białek złożonych – hemoglobina(barwnik krwi) i mioglobina (barwnik mięśni)
Miogen – rozpuszczalny w wodzie, w roztworach soli, kwasów i zasad. Podczas ogrzewania 55-60 stopni , ścina się co jest widoczne w postaci szumowin podczas gotowania
Miozyna- rozpuszczalna w słabych roztworach soli. W temperaturze 45-50 stopni ulega denaturacji.
Kolagen- Jest białkiem niepełnowartościowym , nie rozpuszcza się wo wodzie i w roztworach kwasów i soli. Ma duża zdolnosć pęcznienia w wodzie, a podgrzanie napęczaniałego kolagenu prowadzi do szybkiego przechodzenia w żelatynę już w tem. 55 stopni.
Elastyna- białko niepełnowartościowe odporne na rozpuszczanie, podwyższoną temperaturę. Występuje w znacznie mniejszej ilości niż kolagen.
Mioglobina i hemoglobina- są białkami złożonymi , rozpuszczalne w odzie , nadają właściwą barwę krwi i mięśniom. Dobra rozpuszczalność w roztworach soli powoduje wydzielanie tych białek z mięsa podczas solenia i peklowania.
Wołowina średnio tłusta -18,6g
wieprzowina średnio tłusta -15,4g
cielęcina średnio tłusta- 19,7g
baranina średnio tłusta- 16,4g
Wraz ze wzrostem ilości białek maleje ilość tłuszczy.
4.TłuszczeWystępują w ilości 0,5-50%.
W tuszy zwierzęcej występuje on jako podskórny (słonina, łój podskórny), we wewnętrzny (sadło i łój- otaczający narządy wewnętrzne), śródmięśniowy (pasma między poszczególnymi mięśniami), śródtkankowy (w tkance łącznej otaczającej pęczki włókien mięśniowych), nadając mięsu jaśniejszą barwę. Skład ten zależy od rodzaju mięsa, jego wieku, płci, sposobu żywienia, części tuszy itp. (jak u ludzi
). Cechuje niska zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w porównaniu z tłuszczami roslinnymi oraz wysoka zawartość cholesterolu najwięcej u trzody chlewnej 0.53%.
Wołowina średnio tłusta -8,3g
wieprzowina średnio tłusta -29,7g
cielęcina średnio tłusta- 8g
baranina średnio tłusta- 26,4g
WęglowodanyWystępują głównie w postaci glikogenu. Najwięcej glikogenu zawiera wątroba do 8%, mięśnie zwierzęcia po uboju zawiera 0.2-1.5%. Oprócz glikogenu w tkankach zwierzęcych wystepuje w niewielkich ilościach glukozy oraz produkty jej rozpadu- kwas mlekowy i pirogronowy (wszystko się zmienia podczas dojrzewania mięsa)
Substancje wyciągoweDzielą się na azotowe i beztlenowe. Azotowe są to rozpuszczalne w wodzie związki które nie mają właściwości białek, a wpływają w dużym stopniu na wartość użytkową i organoleptyczną mięsa. One to nadają mięsu i jego wywarom smaku i zapachu. Należą do nich : kreatyna, kreatynina, kamozyna, kwas argininofosforowy , kwas kreatynofosforowy oraz związki purynowe. Zawartość tych substancji wynosi 1-2%, najwięcej jest ich w kościach i mięsie zwierząt młodych. Beztlenowe to glikogen, kwasy organiczne i mezoinozyt.
5.Dojrzewanie mięsa po uboju (dla ciekawskich)Mięso zwierząt rzeznych tuż po uboju jest twarde, mało soczyste, ciężko strawne. Aby mięso było kruche, soczyste dobrze przyswajalne i smaczne musi przejść dojrzewanie. Pierwszym etapem przemian przyswajalności jest tzw. stężenie pośrednie. W tym etapie poprzez enzym autolityczne rozpoczyna się rozkład glikogenu na kwas mlekowy, który poprzez brak reakcji resyntezy znajduje się w większej ilości w mięśniach, co jest wynikiem obniżenia pH(6.7-6.8) oraz zmiany smaku, zapachu i odczynu mięsa, który może nawet dochodzić do pH 5,3-5,6. Poprzez zwiększoną ilość kwasu mlekowego w mięśniach następuje pęcznienie substancji białkowych. Mięśni ulegają stwardnieniu oraz kurczą się. Stężenie pośmiertne trwa zwykle trzy lub cztery doby po uboju. Po ustąpieniu stężenia rozpoczynają się w mięsie inne zmiany określone jako dojrzewanie. Zawarte w mięsie substanje białkowe ulegają przemianą pod wpływem enzymów, następuje rozkład białka złożonego na związki prostsze, łatwiej rozpuszczalne w wodzie. W wyniku tych przemian wydziela się amoniak, który zobojętnia resztę kwasu mlekowego znajdującego się w tkankach. Wraz z zmianami chemicznymi zmieniają się własności organoleptyczne i uzytkowe, staje się delikatne, lekko strawne, kruche , miekkie , soczyste o przyjemnym kwasowo-aromatycznym zapachu i brunatnoczerwonej barwie. Ważnym czynnikiem podczas dojrzewania mięsa jest temperatura, utrzymująca się w granicach 0-6 stopni Im temperatura jest niższa tym dużej trwa dojrzewanie lecz wynik końcowy będzie lepszy, czas dojrzewania przy temperaturze 2-6 stopni trwa około 2 tyg. Jedną z metod przyspieszającą dojrzewanie jest wprowadzanie do mięsa kwasu octowego albo mlekowego .Uzyskiwane w ten sposób sztuczne obniżenie pH powoduje uaktywnienie enzymów proteolitycznych mięsa, przyspieszając jego dojrzewanie. Metoda ta jednak zmienia smak na bardziej kwaskowaty najczęściej stosowana do dziczyzny. Druga metoda to podwyższenie temperatury 15-38 stopni pozwala to na 3-5 krotne skrócenie czasu dojrzewania.
Enzymatyczny rozkład białek posuwa się dalej, prowadząc do powstania aminokwasów i produktów ich rozkładu- amoniaku i siarkowodoru. Amonika zmienia odczyn na zasadowy a jak wiadomo sprzyja to rozwojowi bakterii gnilnych. Głębokie gnicie powoduje rozkładanie się mięsa w całej masie, najszybciej przy kościach. Barwa zmienia się na sinoczerwonozieloną, zapach nieprzyjemny mdły. Powierzchniowe gnicie : barwa jaśniejsza a następnie ciemniejsza odcień zielonkawy, powierzchnia oślizgła (zawsze irytuje mnie jak pytam czy mięso jest świeże zawsze odpowiadają że tak świeże..)
Okej sposoby obróbki termicznej objaśnię w kolejnych postach.