przez wild16 » 18 Kwiecień 2010, o 11:20
Wrestling
Wrestling, lub dokładniej zapasy zawodowe (ang. professional wrestling, pro-wrestling) – show symulujące walkę na ringu. Największą popularnością wrestling cieszy się w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Kanadzie, Meksyku i Wielkiej Brytanii. W gruncie rzeczy ten często niebezpieczny sport pokazowy, "żyje" ze swojej widowiskowości, którą gwarantują zawodnicy często przyjmujący środki przeciwbólowe i sterydy (dla zwiększenia muskulatury oraz siły np. przy podnoszeniach i obaleniach). Rzadziej do ringu stają kobiety (Sunny, Chyna oder Mrs. Yamaguchi-San), co nie wpływa jednak na oglądalność. We wrestlingu zależność od płci nie jest dużym naciskiem, liczy się efektowna i zarazem burzliwa walka.
Pomimo akrobatycznych umiejętności zawodników, zdarzają się poważne urazy ciała, np. głowy i kręgosłupa (piledriver)[1][2][3]. Dlatego zabraniano stosowania ciosów "corkscrew shooting star press", "arm twist rope walk chop", piledriver (zakazany w roku 1997 w federacji WWF) oraz "#450° splash"[4].
Nie obywa się bez wypadków, w tym śmiertelnych[5]. Przyczynami zgonu zawodników przed 50. rokiem życia są najczęściej: ataki serca, sterydy, przedawkowania, samobójstwa, infekcje, morderstwa (Chris Benoit) oraz urazy[5]. Ponadto agresywne zachowania zawodników wpływają także na agresję wśród widzów[
Federacje [edytuj]
W zawodowym wrestlingu federacja oznacza związek wrestlingowy, posiadający własną wewnętrzną autonomię. Do takich federacji oprócz wrestlerów, zatrudniani są także showmeni oraz konferansjerzy. Każda federacja ma własne tytuły mistrzowskie, nieobowiązujące w innych federacjach.
Obecnie największą federacją zawodowych zapasów jest WWE (World Wrestling Entertainment), która w 2001 wchłonęła największego rywala WCW (World Championship Wrestling). Jej największym konkurentem jest TNA (Total Nonstop Action Wrestling). Federacja ta cały czas się rozrasta i na początku 2006 roku podpisała roczny kontrakt z dużą gwiazdą amerykańskiego wrestlingu o pseudonimie Sting (Steve Borden), a 17 marca tego samego roku odbyła się pierwsza gala typu House Show (zawody nie emitowane w TV). TNA posiada 2-godzinny program pt. "iMPACT!" emitowany głownie na antenie stacji Spike TV oraz co miesiąc organizuje galę PPV (Pay-Per-View).
W latach 1995-2000 poważnym konkurentem dla WWE była federacja WCW (World Championship Wrestling) – zatrudniająca min. takie gwiazdy jak Hulk Hogan, Randy Savage, Sting, Goldberg oraz Nature Boy.
Inną znaną amerykańską federacją jest Ring of Honor, z której wywodzą się takie gwiazdy jak: CM Punk, Samoa Joe, Austin Aries czy Homicide.
Zawodnicy [edytuj]
Największą gwiazdą tej zawodowej formy zapasów był Hulk Hogan, który w latach 80. XX wieku spopularyzował wrestling nie tylko w Stanach Zjednoczonych, jak również na całym świecie.
Innimi znanymi zapaśnikami są m.in.: Shawn Michaels, Big Show, The Great Khali, Bret "Hitman" Hart,Owen Hart,The Undertaker, CM Punk, Rey Mysterio, Bill Goldberg, Steve Austin, The Rock (Dwayne Johnson), British Bulldog, Matt Hardy, Jeff Hardy, Edge, Bobby Lashley, Sting, Triple H (Hunter Hearst Heamsley), Ric Flair, Chris Jericho "Y2J", Kevin Nash, Randy Orton, Dave Batista, John Cena, Ken Kennedy, Chris Benoit, X-Pac, Mark Henry, Ivan Putski.
W Meksyku tego rodzaju widowiska noszą nazwę Lucha libre (z hiszpańskiego wolna walka)[7]. Najbardziej znanym uczestnikiem lucha libre był zmarły w 1984 roku Rudolfo "El Santo" Guzman Huerta, który oprócz sławy scenicznej na ringu zdobył sławę wśród widowni kinowej, występując w meksykańskich filmach przygodowych pod przydomkiem Święty. Został zapamiętany jako bohater pozytywny, choć nigdy nie pokazał twarzy. Swoją postacią kreował postawę "dobra zwyciężającego zło", toteż potem zarówno w filmach jak i na ringu pomimo spektakularnych i z założenia przegranych walk – niemal zawsze wygrywał.
Wrestling jest alternatywną szansą dla byłych sportowców, z możliwością powrotu do sportu po kontuzji. Przykładami takich zawodników są Bill Goldberg, Mark Henry a także Randy Savage.
Walkę w wrestlingu można wygrać na 5 różnych sposobów. Jeśli stawką walki jest pas mistrzowski, zawodnik rzucający wyzwanie przejmie czempionat, tylko wtedy, gdy wygra przez pinning (pin) lub submission. Często w terminologii wrestlingowej nazywane jest jako "przewaga mistrza".
Siedziba World Wrestling Entertainment - obecnie największej organizacji zawodowych zapasów na świecie. Pin [edytuj]
Najczęściej spotykana droga do zwycięstwa. Polega na przytrzymanie zawodnika na plecach do momentu, aż sędzia doliczy do trzech, za każdym razem uderzając ręką w matę. Liczenie zwykle trwa 3 sekundy, ale dokładny czas zależy od sędziego – w przypadkach ustanawiania tzw. sędziów specjalnych (zwykle preferujących jednego zawodnika), liczenie może być przeciągane lub przyspieszane. Pin można przerwać odrywając jedną łopatkę od maty lub przez tzw. rope break. Komentatorzy próby pinu określają jako pinfall, cover, one-two-three lub 3-count, zaś w polskiej terminologii funkcjonują nazwy przypięcie i przyłożenie.
Submission (poddanie) [edytuj]
Zobacz więcej w osobnym artykule: poddanie.
Założenie chwytu, po którym przeciwnik sam się poddaje. Poddanie następuje przez trzykrotne uderzenie ręką w matę lub ramię przeciwnika, a w chwytach blokujących ręce – przez werbalne (słowne) poinformowanie sędziego o poddaniu. Podobnie jak pin, chwyt można przerwać przez rope break. Wygrana przez submission jest też nazywana wygraną przez tap-out, a w Polsce – zwycięstwem przez tzw. odklepanie.
KO [edytuj]
Zobacz więcej w osobnym artykule: nokaut.
Sędzia zwykle rozpoczyna liczenie do nokautu, gdy dwaj zawodnicy leżą na ziemi. Liczenie odbywa się tak samo, jak w innych sportach walki, jednak znacznie wolniej.
Count-out [edytuj]
Następuje wtedy, gdy co najmniej jeden zawodnik opuści ring. Sędzia rozpoczyna wtedy liczenie do 10 lub 20 (w zależności od federacji). Jeśli zawodnik nie wróci na ring przed końcem liczenia – przegrywa. W Polsce ten sposób zwycięstwa nazywa się wyliczeniem, odliczeniem lub wyliczeniem poza ringowym.
Dyskwalifikacja [edytuj]
Dyskwalifikacja następuje w przypadku rażącego naruszenia zasad. Najczęstszymi jej powodami są:
Użycie przedmiotu w charakterze broni.
Gryzienie przeciwnika.
Ciągnięcie rywala za włosy.
Ignorowanie rope breaku.
Atak na sędziego.
Ciągłe ataki na przeciwnika opierającego się na słupku w rogu ringu.
Cios poniżej pasa.
Wtrącenie się do walki osoby trzeciej (tj. menadżer lub partner).
Odmiany walk [edytuj]
Aby zadowolić fanów, wymyśla się coraz nowsze formy rywalizacji. Popularne są walki w klatkach (Steel Cage Match), których zwycięzcą zostaje ten, który jako pierwszy opuści klatkę. Ich odmianą są walki Hell in a Cell, gdzie z klatki można wyjść w dowolnej chwili, a zwycięstwo zdobywa się w sposób identyczny jak w zwykłych walkach. Są też walki z drabiną(Ladder Match), gdzie zwycięzcą jest ten, który za pomocą drabiny ściągnie zawieszony przedmiot nad ringiem. W tego typu walkach najczęściej obiektem pożądania jest pas mistrzowski. W innej formie walki, uczestniczą tzw. tag teamy lub stajnie, są to najczęściej 2-osobowe, lub wieloosobowe zespoły zapaśnicze. Jeśli jedna ze stron ma przewagę liczebną, walkę taką nazywa się Handicap Match'em. Odbyła się też walka, której przegranym okazał się ten, kto jako pierwszy zapłonął prawdziwym ogniem buchającym wokół ringu, czyli tzw. Inferno Match. Innymi są Casket Match'e (zamknięcie w trumnie), a także idąc za ciosem wymyślono walkę, w której przegrany był zakopywany w grobie (Buried Alive). Popularne są walki typu TLC: Tables, Ladders & Chairs Match – zasady identyczne jak w pojedynkach z drabiną, ale wzbogacone o stoły i krzesła. Są też walki z wykorzystaniem wyłącznie stołu (Table Match), w którym zwycięzcą zostaje ten, kto rzuci przeciwnika na stół, jednocześnie łamiąc mebel. Istnieją również starcia typu Royal Rumble. Na początku wychodzą zawodnicy oznaczeni numerami 1 i 2. Następnie co 90 sekund wchodzi następny zawodnik i tak do zapaśnika z ostatnim numerem (najczęściej jest ich 30). W walkach tego typu należy wyrzucić przeciwnika z ringu przez najwyższą, trzecią linę. Jeśli uczestnik nie wyleci przez tę linę, może ponownie wejść na ring. Ostatni na ringu zwycięża. Podobne są walki typu Battle Royal, jednak tam wszyscy zawodnicy od początku są na ringu. Do najdłuższych walk należy Iron Man Match polegający na odliczeniu zawodnika jak najwięcej razy w ciągu określonego wcześniej czasu (zazwyczaj 60 minut). Innym rodzajem pojedynku jest Last Man Standing Match, który można wygrać jedynie nokautując przeciwnika.
Istnieje forma walki zwana jako First Blood ("do pierwszej krwii") oraz pozbawione reguł (Hardcore), czyli tzw. "wolna amerykanka" a sędzia jest jedynie od wyznaczania zwycięzcy.
Wypadki śmiertelne [edytuj]
Najbardziej znany, śmiertelny wypadek miał miejsce jeszcze przed walką. Brat wielokrotnego mistrza świata, Breta Harta, Owen, podczas gali w 1999 zjeżdżał na ring przyczepiony liną do sufitu. Mechanizm zatrzaskowy otworzył się, gdy był na wysokości 22 metrów. Uderzył głową w narożnik, po czym z dużą siłą runął plecami na matę. Zmarł w drodze do szpitala.
Terapii odchudzającej nie przetrzymało serce zapaśnika sumo Yokozuny. We śnie zmarł 40-letni Hawk z najsłynniejszego duetu zapaśniczego Legion Of Doom (WWE)/Road Warriors (WCW/NWA). Na uduszenie zmarł również Crash Holly. 4 grudnia 2009 zmarł samoański zapaśnik Umaga – przyczyną był atak serca, znalazła go żona nie oddychającego i zakrwawionego, miał krwotok z nosa[8].
Wrestling zawodowy uprawiają doświadczeni zapaśnicy-zawodowcy, doskonale przygotowani do walki. Z powodu tego, iż sport ten jest niebezpieczny dla zdrowia i życia, z powodu licznych wypadków, każdą transmisję z zawodów poprzedza komunikat o tym, by nie próbować typowych zachowań i chwytów w tej formie rywalizacji. Prawo zabrania też w wielu krajach pokazywania transmisji z walk przed godziną 23:00. W niektórych stanach USA dzieci nie są wpuszczane na gale. Restrykcje takie były skutkiem procesu nieletniego amerykańskiego chłopca, który zabił swojego kilkumiesięcznego kuzyna naśladując zachowanie zapaśników. Od tej pory liczne organizacje rodziców prowadzą kampanię przeciw federacjom zapaśniczym.
Podział na postaci i style walki [edytuj]
Postaci [edytuj]
W wrestlingu istnieje podział na 3 główne postaci:
Heel jest czarnym charakterem, publiczność często nie jest przychylna ku niemu, choć nie zawsze. Heel używa różnych "oszustw" by zwyciężyć, np. kiedy sędzia nie widzi używa krzesła żeby znokautować przeciwnika. Przykładami takich zawodników jest CM Punk, Chris Jericho, The Miz, Batista.
Face jest pozytywnym bohaterem, publiczność w walkach jest często po ich stronie. Przykładami takich zawodników jest John Cena, Rey Mysterio, The Rock, Hulk Hogan, Jeff Hardy, Kofi Kingston, również Randy Orton.
Tweener jest postacią łączącą cechy heel'a i face'a. Publiczność zwykle jest po jego stronie, ale czasami stosuje nieczyste zagrania. Typowymi tweenerami są The Undertaker i drużyna D-Generation X (obecnie rozwiązana).
Podział ten nie jest stały, zawodnik będący heel'em może z czasem zostać face'em lub odwrotnie. Zabieg tego typu określa się jako heel turn(gdy face staje się heel'em). Przykładami są: Batista lub CM Punk. Face turn, zaś wtedy gdy heel zostaje face'em - np.: John Morrison, Randy Orton.
Style [edytuj]
High Flyers – przez większość walki są w powietrzu, wygrywają przez skakanie na przeciwnika. Wykonują tzw. "high risk moves" ("akcje podwyższonego ryzyka"). Nie są zbyt muskularni, ale przewagę w walkach daje im zwinność. Zawodnicy którzy stosują ten styl to np. Rey Mysterio, Billy Kidman, Evan Bourne, Ultimo Dragon czy Jeff Hardy.
Brawler – ich akcje polegają na ciosach i kopnięciach. Prawie w ogóle się nie bronią. Przykład takiego wrestlera to Mick Foley, Steve Austin lub Vladimir Kozlov.
Power House – wyjątkowo silni zawodnicy. Specjalizują się w silnych rzutach przeciwnikiem na matę. Przykłady: Goldberg, Big Show, Kane czy Undertaker.
Technicy – Używają różnych submission i innych technicznych chwytów. Potrafią wyrywać się z różnych sytuacji. Przykładami "techników" mogą być: Jack Swagger, Kofi Kingston, Sting czy Bret Hart.
Wykonawcy stylu amerykańskiego – to styl łączący powyższe 4 style, z którego powstał piąty. Zwykle walki z wrestlerami tego zagrania dobrze wyglądają, gdyż zwykle zapaśnicy ci posiadają umiejętność "carry'ingu" czyli poprowadzenia walki według ustalonego scenariusza. Są typowo ruchliwymi zawodnikami na ringu, przez co starcie staje się interesujące. Wykonawcy tego stylu potrzebują dobrej kondycji. Ten styl wygląda najbardziej "realnie" z wszystkich, gdyż wrestlerzy nie poświęcają własnego ciała jak brawlerzy czy high flyerzy. Wykonawcami tego stylu są: Ric Flair, Arn Anderson, Triple H, Shawn Michaels, Ted DiBiase oraz John Cena.
Znane federacje zawodowych zapasów [edytuj]
World Wrestling Entertainment (WWE)
Total Nonstop Action Wrestling (TNA)
Ring of Honor (ROH)
All Pro Wrestling (APW)
Coastal Championship Wrestling (CCW)
Dragon Gate USA (DGUSA)
Empire Wrestling Federation (EWF)
Florida Championship Wrestling (FCW)
Full Impact Pro (FIP)
In Your Face Wrestling (IYFW)
Jersey All Pro Wrestling (JAPW)
Juggalo Championship Wrestling (JCW)
Maryland Championship Wrestling (MCW)
Mondo Lucha! (ML)
Ohio Valley Wrestling (OVW)
Shimmer Women Athletes
Southern Wrestling Federation (SWF)
Tennessee Independent Wrestling Federation (TIWF)
Vanguard Championship Wrestling (VCW)
Virginia Championship Wrestling (VCW)
World Wrestling Professionals (WWP)
Polskie federacje pro-zapaśnicze [edytuj]
Do or Die Wrestling
Total Blast Wrestling - założona w grudniu 2009, przez znanego polskiego komentatora wrestlingu i zapaśnika - Andrzeja Suprona.